Carter, Lin Terra Fantasy 0021 Flug Der Zauberer (Ebook German)
(Ebook Ita Esoter) Bruno, Giordano Dell'infinito Universo E Mondi
informatyka php 5 praktyczny kurs wydanie ii marcin lis ebook
informatyka praktyczny kurs sql wydanie ii danuta mendrala ebook
Burgess Anthony Rozpustne nasienie
FM Busby Long View 1 Star Rebel
Jules Verne 800 Leagues on the Amazon
Christie Agatha śÂšwiadek oskarśźenia
Dziesieciu murzynkow Agatha Christie
Dreissig, Georg Der Sohn des Spielmanns
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
typu refleksji, które wchodząc w kulturalny krwiobieg powszechnych wśród
ówczesnej elity intelektualnej końca wieku przeświadczeń, utwierdzały i kon-
stytuowały ów mit dekadentyzmu mit katastroficznego prze\ycia historii .
Dlatego, aby uwiarygodnić katastroficzne pierwiastki ówczesnej liryki, nale\y
najpierw zasygnalizować i pokrótce przeanalizować niektóre chocia\by spo-
śród dyskursywnych elementów tej metakulturowej refleksji.
Jej pierwszy typ, spośród wyró\nionych przez nas rodzajów dekadentyzmu
historiozoficznego i antropocentrycznego, zdaje się być udokumentowany
przez fragment Młodej Polski Artura Górskiego, felietonu wydrukowanego
na łamach krakowskiego śycia w roku 1898, felietonu tym wa\niejszego,
\e to właśnie od niego pochodzi nazwa okresu:
Przez wyraz ten (dekadentyzm), tak często dziś nadu\ywany, pojmujemy
pewien nastrój moralny, oparty na zupełnej niewierze w dalszy rozwój, w wy\-
szy byt, w ewolucję cywilizacyjną, a przesiąkły rezygnacją i rozczarowaniem 18.
Ów dekadentyzm historiozoficzny dokumentuje te\ fragment Legendy MÅ‚o-
dej Polski, w którym Stanisław Brzozowski przeciwstawił się postawie tego
18
Quasimodo (Artur Górski), Młoda Polska, w: Programy i dyskusje literackie
okresu Młodej Polski, opracowała Maria Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973, s. 110.
26
typu. Przeciwstawienie to związane było z krytycznym, w roku 1910, stosun-
kiem pisarza do współczesnej mu formacji:
Dekadentyzmem nazywamy świadomość kulturalną, zdającą sobie spra-
wę, \e na jej podstawie zbiorowe \ycie oprzeć się nie da, czującą, \e treść
dostarczana jej przez proces dziejowy jest symptomatem rozkładu, ale pomi-
mo to niezdolną ani odczuwać co innego, ni\ to, co odczuwa, ani zawładnąć
procesem społecznym, stwarzającym te odczucia 19.
Negatywna ocena dotyczy te\ jego drugiego typu. Antoni ZÅ‚otnicki na
Å‚amach PrzeglÄ…du Tygodniowego z roku 1895, w artykule Arystokracja
mózgowców tak scharakteryzował ów drugi w naszej typologii rodzaj deka-
dentyzmu:
Indywidualizm »mózgowców« to indywidualizm liÅ›ci opadÅ‚ych z drze-
wa, które je zrodziło, indywidualizm liści zwiędłych, bezu\ytecznych. Są to
w całym znaczeniu tego słowa dekadenci. Niezdolni są brać udziału w \yciu
społecznym, bo ono jest dla nich obcym; niezdolni stworzyć nic zdrowego,
pełnego \ycia, bo sami zdrowia nie mają. Wszystko tchnie śmiercią, rozkła-
dem, zniszczeniem, co od nich pochodzi, dlatego te\ lubują się w śmierci,
w rozkładzie, w zniszczeniu, bo to najlepiej harmonizuje z ich umysłowością.
Dekadentyzm, mistycyzm, anarchizm oto złudy tych, pseudoarystokratów
ducha. Nerwy ich \ądają wra\eń silnych, wstrząsających, okropnych. To te\
najwięcej sprawia im przyjemności widok działających sił zniszczenia 20.
Przytoczone powy\ej negatywne projekcje dekadentyzmu zawierały w so-
bie ró\norakie pierwiastki. Znakomitą większość tych określeń mo\na by po
modyfikacjach odnieść do charakteru liryki młodopolskiej. W równej mierze
charakteryzowały one bowiem ducha czasu , jak i wyostrzony obraz posta-
wy, którą atakowały. Obok wątków historiozoficznych, mocno wyekspono-
wanych w pierwszym typie, pojawiła się tu problematyka wartości, paradok-
salnie powiązana z przejawami obyczajowości i modernistycznej mitologii
wyjątkowej jednostki. Problematyka ta związana była z reguły z drugim typem
katastrofizmu, którego przedmiotem była refleksja o trwałości proponowa-
nych przez modernizm wartości transcendentnych. W ten sposób dekaden-
tyzm historiozoficzny, ze względu na swoją treść i kategorie jest jawnie to\sa-
my z dzisiejszego punktu widzenia z tradycyjnÄ… projekcjÄ… katastroficznÄ….
Zwiadczą o tym dowodnie cytowane wypowiedzi Artura Górskiego i Stanisła-
19
Stanisław Brzozowski, Przeciw symbolizmowi, w: Programy i dyskusje literackie
okresu MÅ‚odej Polski, op. cit., s. 500.
20
Antoni Złotnicki, Arystokracja mózgowców, w: Programy i dyskusje literackie
okresu MÅ‚odej Polski, op. cit., s. 39.
27
wa Brzozowskiego. Dekadentyzm ten, wbrew stanowiskom tego typu, jakie
zajął Wacław Nałkowski w Forpocztach prowadził do katastroficznego prze-
\ycia historii . Na dowód między innymi jeszcze jednej fragment Młodej
Polski Artura Górskiego: [ Pobierz całość w formacie PDF ]
